Na mijn luxe verblijf aan Lake Malawi reis ik verder af naar het zuiden. Het straatbeeld wordt, zeker buiten de grotere steden, gedomineerd door fietsen. In tegenstelling tot Uganda waar de boda boda’s het straatbeeld overheersen is de fiets hier hét transportmiddel. Ze worden gebruikt als taxi, met een zitje achterop kun je je tegen betaling laten vervoeren, maar vooral ook als vervoermiddel van goederen. Je ziet veel afgeladen fietsen met stapels hout, zakken houtskool, zakken mais of cassave, hoog opgestapeld op de fietsen met de berijder er naast lopend, want fietsen gaat niet meer.
Ik ben onderweg naar Nchalo in het district Chikwawa, op een uurtje rijden onder Blantyre. Via Workaway ben ik in contact gekomen met Francis en Cecilia. Ook hier weer een enthousiast onthaal. Francis en Cecilia wonen in een woning van het ziekenhuis. Cecilia werkt als anesthesiste in het ziekenhuis. Woningen zijn voorzien van stromend water, een toilet (fijn!) en elektriciteit. Er staat een grote koel-vries combinatie en een flatscreen in de woonkamer. Ik krijg mijn eigen slaapkamer mét ventilator. En sinds een jaar hebben ze ook een auto. Na 2 dagen ben ik tot 'Madam Driver' benoemd. Klein puntje… de achteruit doet het niet meer, dus dat vraagt enige inzicht in de te nemen route.
Het is echt heel erg heet in Nchalo, 40 graden plus. Tussen 12 en 16 is het eigenlijk niet te doen om buiten te zijn. Francis gaat alleen in de ochtend naar het kantoor van YCD. Met deze hitte ben je bijna niet meer in staat om ook maar iets te doen. Dus zitten we vanaf een uur of 11 binnen met de ventilator op hoog, wat in ieder geval de zware warme deken iets minder zwaar maakt, maar zeker niet als resultaat heeft dat het verkoeling brengt. Tenminste als er stroom is, want er zijn dagelijks ‘powercuts’. Gedurende 4 uur in de ochtend en avond of 4 uur overdag.
Als de zon onder gaat rond half 6 wordt het iets dragelijker om buiten te zijn, maar het blijft heel erg warm. Waarom heb ik mijn paradijsje aan het meer ook al weer achtergelaten om hier heen te gaan? Ik was gewaarschuwd, maar zo warm !?!
Vanaf maandag ga ik mee naar the office om te ‘werken’. Vanmorgen heeft Cecilia mij met de auto rondgereden en beetje wegwijs gemaakt. Het dorp ligt aan de M1 een doorgaande weg en wordt omringd door suikerriet plantages van de Illovo Sugar Factory, de grootste producent van suiker in Malawi. Overal waar je kijkt zie je suikerriet. De De Sugar Factory is een belangrijke bron van werk hier. Er werken 5500 permanente en ruim 4600 seizoenswerkers. Alles is hier op het terrein aanwezig, woningen, een kliniek, een school, een bakker, een slager en een een restaurant. De Sugar factory beschikt over eigen waterpompen voor water en heeft een uitgebreid irrigatie systeem, vandaar dat het hele jaar door suikerriet verbouwd kan worden.
Op zaterdag is hier de markt, waar ik samen met Cecilia heen ga. Het is druk en warm, maar gelukkig iets minder dan afgelopen dagen, er staat iets van een briesje. We doen inkopen, rijst, groente, fruit en een enorme zak houtskool. Zo groot, dat past niet in de auto dus moet gehalveerd. Kosten zijn 3800 kwa minder dan 5 euro en daar heeft deze man 20 km voor moeten lopen met die enorme vracht op zijn fiets.
Francis spreekt zijn waardering en dankbaarheid uit voor mijn komst. In zijn ogen riskeer ik mijn leven door hier te komen, naar mensen die ik niet ken, bij 40 graden en meer, met powercuts en alle andere luxe die zij mij niet kunnen bieden. Ik ervaar dat helemaal niet zo. Ik waardeer het enorm dat ik zo maar langs kan komen en deel kan uitmaken van hun dagelijks leven. Voor hen maakt het niet uit, ‘Our house is your house’. Ik kan blijven zo lang ik wil. Ik leer minstens zo veel van hen, zo niet meer…. Francis heeft meerdere studie’s gevolgd; psychologie, filosofie, theologie en hij is Public Administrator. Hij was aanwezig in Johannesburg bij de Barack Obama Foundation en is onderscheiden door de High Court van Malawi. Voor 2024 wil hij zich verkiesbaar stellen als MP (member of parliament). Ik moet beloven dat ik dan naar Malawi kom.
Chikwawa, July 23, 2018: Francis Folley, Youth Coalition for the Consolidation of Democracy (YCD), a local Nongovernmental Organization has described they just ended five days African Leadership Summit under the Barack Obama Foundation as an eye-opener to most young people in the world.
The Children's Justice Award by the Chief of Justice of the High Court of Malawi, the highest legal organization in the country, for his work in protecting vulnerable children and advancing innovative ideas for human rights
Francis heeft in 2012 de Youth Coalition for the Consolidation of Democracy opgericht. (YCD). YCD draait geheel op Francis en 5 lokale vrijwilligers. Het salaris van Cecilia wordt gebruikt om een deel van de kosten te betalen. Ik blijf het ongelofelijk vinden dat zowel hier als in Uganda zoveel mensen zich op vrijwillige basis inzetten om iets te doen voor hun eigen mensen. Ook Francis en Cecilia zeggen beiden dat dit werk voor hun meer voldoening en een grotere beloning is dan al de luxe die je met geld kan kopen. En Francis heeft al een aantal keer een goed betaalde baan aangeboden gekregen en afgeslagen.
Het Prison Project
Hier in Malawi komen veel jongeren in aanraking met de politie om vervolgens in de gevangenis te belanden. Vaak gaat dit om hele kleine vergrijpen, wat wij kruimeldiefstal noemen. Een jongere heeft bijvoorbeeld een boek voor school nodig, heeft geen geld, steelt uit wanhoop een kip om die te verkopen. Wordt betrapt en eindigt in de gevangenis. In dit district is er geen jeugdrecht dus je belandt gewoon in de gevangenis. Vaak duurt het ook nog heel lang voor de zaak wordt voorgeleid aan de rechter. Wat een verschrikking.
YCD is een samenwerking aangegaan met politie, justitie en rechters. Francis en zijn team bezoeken regelmatig jongeren die in de gevangenis zitten en worden voorgedragen aan de rechter. Als er door de rechter besloten wordt dat het om een minor crime gaat, dan kan het kind na de uitspraak van de rechter, worden overgedragen aan YCD. De kinderen mogen naar huis, maar zijn verplicht om een counseling programma van YCD te volgen. Mochten ze niet komen opdagen dan worden ze weer aangegeven bij de politie, maar dat is tot nu toe nog niet gebeurd.
Meisjes vanaf 14 jaar die worden uitgehuwelijkt. Ik ben mee geweest naar een bijeenkomst met ongeveer 30 meisjes die allemaal zijn uitgehuwelijkt op zeer jonge leeftijd en door YCD geholpen zijn. Ze zien er allemaal zo jong uit, sommige hebben al 2 kinderen op 17 jarige leeftijd. Tussen de schrijnende verhalen door wordt er ook veel gelachen. Ik probeer mij een voorstelling te maken van hun leven, maar dat kan ik natuurlijk helemaal niet, het is onvoorstelbaar gruwelijk en dan toch nog blij kunnen zijn.
De meiden van het Child Marriage project
Francis heeft deze bijeenkomst georganiseerd om de problemen te inventariseren en van de meisjes zelf te horen hoe het met ze gaat, waar ze allemaal tegen aan lopen en wat voor oplossingen zij zelf bedenken. Een aantal heeft geprobeerd om geld te verdienen met een klein handeltje in tomaten, bonen of mais. Het lukt bijna niemand om dit vol te houden, de opbrengsten zijn weinig tot niets.
Op naar de rechtbank in Nchalo met Susan, Mwayi en Allan van YCD. We dragen een geel hesje met YCD zodat we herkenbaar zijn. Dit is uiteraard iets anders dan die in Nederland. Het is een gebouw zonder deuren en ramen met een verhoging waar de rechter zit en een paar bankjes waar de verdachten en eventuele getuigen kunnen zitten. Even hiervoor heb ik al kennis gemaakt met de parketmagistraat, een oudere dame, die in een veel te klein en warm kantoortje het voorbereidende werk doet.
Het gaat beginnen, ik hoor gebonk op de deur. Ik denk nog dat de deur klemt, maar het is de magistraat die aankondigt dat ze binnen komt en het teken dat iedereen moet gaan staan. ‘All rise!’
Er zijn 4 zaken vanochtend. Een is van een man en een vrouw die onenigheid hebben over een betaling die al of niet voldaan is. Er volgt nog een zaak over het stelen van brandhout. Maximale straf kan 5 jaar zijn. Mijn hemel. Uiteindelijk veroordeeld de rechter hem tot 25.000 Kwatcha wat ongeveer 40 euro is of 12 maanden gevangenis. Aangezien deze man dat bedrag niet op zal kunnen brengen zal hij waarschijnlijk 12 maanden de gevangenis ingaan.
De rechtbank
Hoe een gevangenis er uitziet in Malawi ga ik ook meemaken. We gaan op bezoek in de Chikwawa Prison om met een aantal gevangen te praten, waarom zitten ze hier, hoe lang, is de zaak al voor geweest. Er mogen geen foto’s gemaakt worden in de gevangenis, maar ik kan je vertellen dat het geen fijne plek is om te zijn. Te veel mensen onder barre omstandigheden. Mensonwaardig!
We gaan naar binnen en daar is een grote binnenplaats waar alle gevangenen nu zitten. Honderden ogen zijn allemaal op mij gericht. Sommigen glimlachen of zwaaien of zeggen hallo, ik glimlach, zeg hallo en zwaai maar terug.
De binnenplaats ligt volop in de hete zon, hier en daar is de mogelijkheid om in de schaduw te zitten, dus iedereen zit op een kluitje. En het is heet. Einde van de dag wordt iedereen opgesloten, met 50 man in een kleine ruimte, zonder bedden, zonder ramen, zonder toilet. En dit zijn allemaal jongens en mannen die maar een klein vergrijp hebben begaan. Volgnes mij heet het bij ons kruimeldiefstal. Een deken, mais, zeep, een autoband, brandhout of geld gestolen. Indien je schuldig bevonden wordt, dan krijg je een boete, die de meesten niet kunnen betalen, dus dan ga je de gevangenis in. Niet voor een paar dagen of weken maar voor 12 maanden of meer. En uiteraard zitten er ook onschuldige jongens bij, valse beschuldigingen en corruptie zijn in Malawi een heel groot probleem.
Uiteraard zijn er ook ‘echte’ criminelen voor moord, doodslag en ernstig geweld, zij zitten in een ander gedeelte van de gevangenis, maar deze worden niet ondersteunt door YCD.
Francis heeft een programma gemaakt, de YCD Life Skill Sessions. Dit heeft hem 8 maanden wekelijks praten met rechtbank, politie en gevangenis gekost om uitleg te geven waarom dit belangrijk is. Het zijn 10 wekelijkse sessies waarin per keer 30 jonge gevangenen een training krijgen om hen voor te bereiden op terugkeer in de maatschappij en hen vaardigheden en inzicht mee te geven om herhaling te voorkomen. Dit is de 4e keer dat hij deze training gaat geven. Uit de voorgaande groepen zijn een aantal succesvolle deelnemers voortgekomen.
Er zitten 30 jonge mannen in een kring, de lucht is zwaar van de hitte en ik kan je vertellen dat het niet fris ruikt en de temperatuur loopt op naar de 50 graden in deze veel te volle kleine ruimte. Francis staat in het midden en geeft de training. Hij doet dit met zo veel enthousiasme en bevlogenheid. Ik heb zo veel bewondering voor hem.
Er zitten in Chikwawa prison ook 37 vrouwen in de gevangenis. Op een aparte afdeling waar mannen niet mogen komen. Geen enkele, dus ook Francis niet. Een aantal van deze vrouwen heeft kinderen en deze kinderen groeien in de gevangenis op. Zonder naar school te gaan, zonder ooit een man te hebben gezien, zonder kleding of speelgoed, want de gevangenis zorgt voor de vrouwen maar is niet verantwoordelijk voor de kinderen! Echt gruwelijker kan het bijna niet. Stel je voor dat een vrouw vrij komt na 10 jaar, hoe moet haar kind dan ooit functioneren in deze maatschappij. Francis probeert hier aandacht voor te genereren, maar dit is tot op heden niet gelukt, niemand lijkt geïnteresseerd, schrijnend….
Een kerkdienst kan natuurlijk niet ontbreken als je in Malawi bent. Ik word opgehaald door de dames van het St. Matthews Choir en mag als eregast vooraan in de kerk met het koor zingen en dansen.
Dat zingen wordt wat lastig in Chichewa maar dansen gaat prima. Lekker meedeinen met een gospel koor. Francis krijgt ’s avonds een bericht van de priester, heel veel dank dat de mzungu tijdens de dienst aanwezig was. Dat wordt als een grote eer beschouwd.
Ook in Malawi is het heel veel wachten omdat niets op tijd begint, wachten bij de rechtbank die niet om 9 uur maar om 11 uur begint. Wachten bij de gevangenis omdat de juiste persoon nog niet aanwezig is om naar binnen te mogen. Een hele dag wachten omdat de plannen van die dag naar de volgende dag worden verplaatst. Uren wachten langs de kant van de weg tot de auto afkoelt omdat het zo heet is dat hij het niet meer doet. En echt het went, ik maak me nergens meer druk om, het is zoals het is.
Aan de hitte is het moeilijker wennen. Het lijkt elke dag warmer te worden en in de nacht koelt het bijna niet af. De warmte zit overal, in de muren, de vloer, zelfs op de wc pot (zonder bril ..) kan je amper zitten, het porselein is te heet. De maanden oktober, november en december zijn niet de meest ideale tijd om in Nchalo te verblijven. Mocht je willen gaan dan is april t/m juli een stuk aangenamer.
Ik heb bijna 3 weken het leven van Francis en Cecilia mogen delen en ondanks de extreme hitte heb ik een hele leuke en bijzondere tijd gehad. Ik heb weer veel geleerd, heel veel gruwelijke dingen gezien, maar ook heel veel mooie dingen en gelukkig ook heel veel gelachen. Wat een bijzonder land en wat een hartverwarmende mensen.
Saying goodbye doesn’t mean anything.
It’s the time that you spent together that matters.